در دنیای سرمایه‌گذاری و بازارهای مالی، اصطلاحاتی وجود دارد که درک صحیح و شناخت کافی از آن می‌تواند برای کسانی که قصد ورود به این نوع بازارها را دارند، موثر و کاربردی باشد.
ارز نیمایی یکی از مفاهیمی است که در بازارهای مالی به ویژه در عرصه واردات و صادارت بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع ارز نیمایی با هدف تامین ارز راه اندازی شده و قیمت آن از سوی بانک مرکزی تعیین می‌شود.
در این مقاله از سری مقالات آموزشی کارگزاری بیدار به موضوعات پیرامون ارز نیمایی می‌پردازیم و خواهیم گفت که آیا امکان دریافت ارز نیمایی با کارت ملی، ارز نیمایی دانشجویی و ارز نیمایی برای مسافرت وجود دارد یا خیر. با ما همراه باشید.
ارز نیمایی چیست؟
ارز نیمایی یا همان دلار نیمایی در سامانه الکترونیکی یکپارچه ارز کشور برای تامین ارز مورد نیاز واردات و صادرات توزیع می‌شود. سامانه نیما توسط بانک مرکزی با هدف تسهیل تامین ارز و ایجاد یک فضای یکپارچه برای واردکنندگان و صادرکنندگان راه‌اندازی شده است.
در این سامانه متقاضیان خرید و فروش ارز به طور آنلاین درخواست خود را در یک بستر یکپارچه ارسال میکنند. بانک مرکزی پس از بررسی درخواست‌ها، حواله ارز را صادر می‌کند.
تاریخچه ارز نیمایی
در سال 96 حدود 27 میلیارد دلار سرمایه ارزی از کشور خارج شد. پس از بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که بسیاری از کالاهایی که به عنوان صادرات و واردات ثبت شده بودند، صورت نگرفتند.
از سوی دیگر با افزایش شکاف میان ارز دولتی و ارز بازار آزاد در کشور، اوایل سال 1397 بانک مرکزی سامانه‌ای را تحت عنوان نیمایی راه‌اندازی کرد تا بتواند به‌وسیله آن در بازار ارز واردات و صادرات ثبات ایجاد نماید.
ارز نیمایی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
تمام بازرگانان، تاجران و شرکت‌های تجاری و بازرگانی که تبادلات کالا دارند، می‌توانند از در سامانه نیمایی به خرید و فروش ارز بپردازند.
یکی از مهم‌ترین شرایط ثبت درخواست در سامانه نیمایی، داشتن کارت بازرگانی و عضویت در سامانه تجارت است. واگذاری ارز نیمایی براساس اولویت‌بندی کالاها می‌باشد که توسط بانک مرکزی مشخص شده است.
ارز نیمایی از کجا بخریم؟
متقاضیان تجاری اعم از تقاضاکنندگان و عرضه‌کنندگان جهت تامین ارز مورد نیاز باید به صورت آنلاین، درخواست خود را ثبت کنند و با استفاده از صرافی‌های مجاز در این زمینه به مبادلات ارزی خود بپردازند.
این سیستم بر مبنای عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و در آن کنترل مبادلات ارزی صورت می‌پذیرد. در سامانه ارز نیمایی، واردکنندگان کالا به‌عنوان متقاضی ارز و صادرکنندگان کالا به‌عنوان عرضه‌کننده شناخته می‌شوند تا چرخه مالی و اقتصادی به شکل مستمر انجام شود.
ثبت درخواست ارز نیمایی به روش زیر است:
1- وارد سامانه جامع تجارت به نشانی www.ntsw.ir شوید. در صورتی که برای نخستین بار وارد این سامانه می‌شوید، ثبت نام و اطلاعات فردی خود را وارد نمایید. پس از آن جهت صحت سنجی یک کد اعتبارسنجی به شماره تلفن همراه ارسال می‌شود.
2- پس از ثبت نام، به صفحه اول سامانه هدایت می‌شوید. با ورود کد ملی و رمز عبور وارد سامانه جامع تجارت شوید.
3- در قسمت عملیات ارزی، سفارش خود را ثبت نمایید.
4- پس از فرآیند لازم میان بانک مرکزی و وزارت صنعت، پاسخ درخواست به سامانه نیما ارجاع داده می‌شوید. در صورت تایید درخواست، حواله ارز نیمایی صادر می‌شود.
نقش ارز نیما در بازار ارز
آشفتگی یکباره در بازار ارز، افزایش سرسام‌آور قیمت ارز و شکاف عمیق بین ارز آزاد و ارز دولتی، باعث شد تا ایده ارز نیما پیاده‌سازی شود تا مدیریت بهتری بر بازار ارز از سوی نهادها انجام گیرد.
یکی از مهم‌ترین عوامل موثر سامانه ارز نیمایی در بازار ارز، شفافیت نظام ارزی در کشور است به‌طوری که ثبت دقیق درخواست‌ها از سوی نهادها و شرکت‌های مربوطه در سامانه، باعث افزایش کنترل و نظارت بهتر، گردیده است.
اختلاف ارز نیمایی و ارز آزاد
ارز نیمایی تنها به تجار در راستای تامین ارز مورد نیاز تجارت اختصاص می‌یابد. لذا طبق شرایط واگذاری ارز نیمایی، این ارز به دانشجویان و مسافران اختصاص نمی‌یابد.
دانشجویان و مسافران برای تامین ارز مورد نیاز خود می‌توانند ارز دولتی یا ارز آزاد خریداری کنند.
قیمت ارز نیمایی 1402
قیمت ارز نیمایی توسط بانک مرکزی با هماهنگی وزارت صمت براساس عرضه و تقاضا و نرخ تورم تعیین می‌شود.
در حال حاضر نرخ خرید ارز نیمایی امروز، 37 هزار و 126 تومان است. جهت مشاهده قیمت لحظه‌ای به سایت اتحادیه طلا به نشانی tgju.org مراجعه کنید.
نحوه تعیین قیمت ارز نیمایی
سامانه ارز نیمایی با هدف کنترل نرخ ارز و ایجاد تعادل نسبی در بازار ارز راه‌اندازی شد. کنترل نرخ ارز نیمایی بر عهده بانک مرکزی و با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می‌گیرد. طبیعتاً میزان عرضه و تقاضا در بازار و همچنین تورم، در تعیین نرخ ارز نیمایی نقش مهمی ایفا می‌کند.
انواع ارزهای نیمایی
ارز نیمایی برای برقراری مبادلات ارزی با اتحادیه اروپا و چین، در ابتدا با ارز یورو و یوآن صورت گرفت. با گذشت زمان، سایر ارزهای بین‌المللی به سامانه ارز نیما توسط بانک مرکزی افزوده شد تا تقریباً اکثر ارزهای رایج در بازار بین‌المللی در سامانه ارز نیما قابل ثبت معامله شود.
تأثیر ارز نیمایی بر بازار بورس
سامانه ارز نیمایی علاوه بر بازار ارز، در بازار بورس نیز تعادل ایجاد کرد. قیمت ارز نیمایی در ارزش سهام تاثیر می‌گذارد. از این رو ارز نیمایی توانست در تعادل‌بخشی بر بازار سرمایه و همچنین افزایش ارزش ذاتی شرکت‌های وابسته به ارز، نقش تأثیرگذاری داشته باشد.
در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های پتروشیمی، پالایشگاهی و فولادی از طریق ارز نیمایی می‌توانند مبادلات کالایی خود را در جوامع بین‌المللی انجام دهند و نکته مثبت آن، بازگشت ارز به داخل کشور است.
مزایای استفاده از سامانه نیما
استفاده از سامانه ارز نیمایی، از مزیت‌هایی برخوردار است که در اینجا به اختصار به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
امنیت بالای ارزی
ارز نیمایی با توجه به ثبت درخواست در سامانه قانونی نیما، دارای امنیت بالا در مبادلات است و شرکت‌های تجاری می‌توانند در معامله‌ای امن قرار بگیرند و از سوء استفاده‌های احتمالی در امان باشند.
تسهیل و سازماندهی
بسیاری از نهادهای تجاری، شرکت‌های بازرگانی و همچنین تجار و بازرگانان می‌توانند با سهولت در روند کاری و نیز یکپارچه‌سازی فرآیند معامله در سامانه ارز نیمایی به مبادلات خود بپردازند.
فرآیند آنلاین
با توجه به آنلاین بودن سامانه نیما، فرآیند ثبت درخواست و دریافت ارز به‌صورت غیرحضوری انجام شده و از مشغله‌های اداری و رفت‌وآمدهای غیرضروری جلوگیری می‌کند.
بهبود وضعیت صادرات شرکت‌های تجاری
بسیاری از شرکت‌های صادرکننده کالا در بازارهای بین‌المللی، با درخواست ارز نیمایی می‌توانند شرایط مناسبی را برای صادرات و واردات خود فراهم کنند. تاثیرات ارز نیمایی در ترازنامه هر شرکت نیز قابل محاسبه است و این امر منجر به بهبود وضعیت مالی این دسته از شرکت‌ها خواهد شد.
دسترسی صرافی‌ها
با استفاده از سامانه ارز نیمایی، دسترسی به تمامی صرافی‌ها و تأمین ارز مورد نیاز امکان‌پذیر می‌باشد.
حواله نیمایی چیست؟
حواله نیمایی، به عبارتی دستور پرداخت ارز مورد نیاز برای انجام واردات و صادرات است. در واقع با حواله نیمایی، کارگزار یا واسط مالی می‌تواند در وجه و حساب بانکی متقاضی، ارز نیمایی را واریز نماید.
حواله نیمایی می‌تواند به خارج از کشور نیز صادر شود تا مطالبات متقاضیان ارز نیمایی توسط آن صورت بپذیرد و به این ترتیب ارز لازم برای واردکنندگان در خارج از کشور تأمین می‌شود.
در حال حاضر صرافی‌های معتبر نقش واسطه‌گری را در صدور حواله نیمایی دارند و با پشتیبانی آن‌ها، تامین ارز در سامانه آنلاین، امکان‌پذیر است.
جمع‌بندی
در بازار ارز چند نوع ارز که شامل ارز دولتی، ارز آزاد، ارز صرافی و ارز نیمایی است، وجود دارد. این ارزها از لحاظ قیمت و نحوه دریافت آن با یکدیگر متفاوت هستند. ارز نیمایی برای تامین ارز مورد نیاز صادرکنندگان و واردکنندگان ایجاد شده است.
سامانه نیما توسط بانک مرکزی با هدف ساماندهی و تسهیل تامین ارز در سال 97 راه اندازی شد. تجاری که در سامانه جامع تجارت ثبت نام کرده باشند می‌توانند ارز نیمایی دریافت کنند.
